Watercrassula

Watercrassula is een invasieve waterplant afkomstig uit Australie en Nieuw-Zeeland en ingevoerd als vijverplant. Door dumpingen is de plant in de natuur terecht gekomen en verwildert. In Nederland komt Watercrassula vooral voor op aflopende zandige oevers die tijdelijk droogvallen. Door dichte zodevorming boven water kunnen watergangen helemaal dichtgroeien.

Hoe herken ik Watercrassula?

Watercrassula (Crassula helmsii) is een wintergroene oeverplant die ook half- of geheel ondergedoken voorkomt. De plant is 5 tot 30 cm hoog op de oever of boven water. Onderwater kan de plant tot 2 meter diepte de waterkolom dichtgroeien. Watercrassula vormt boven water een zode met dunne, ronde stengels, onder water zijn het meer ijle en lange stengels. De tegenoverstaande bladeren zijn vlezig en lijn tot lancetvormig. De bladeren zijn 5 tot 10 mm lang. De Watercrassula bloeit van juli tot oktober met kleine wit tot lichtrozen bloemen van 4 kroonbladeren.

Klik op de foto's om deze te vergroten

Herkomst - Waar komt Watercrassula vandaan?

Watercrassula kent zijn oorsprong in gematigde streken van Australie en Nieuw-Zeeland en ingevoerd als vijverplant. De eerste waarneming in Nederland was in 1995.

Verspreiding - Waar komt Watercrassula voor?

Watercrassula komt algemeen voor in Nederland en met name op hogere zandgronden en in duingebieden. De plant is van oorsprong een soort die zich vestigt in wateren die tijdelijk droogvallen. In Nederland vestigt de plant zich vooral op aflopende zandige oevers die tijdelijk droogvallen. Naast de voedselarme gebieden komt de Watercrassula ook veelvuldig voor in voedselrijke milieus.

verspreidingskaart.jpg

Risico's - Wat zijn de problemen?

Door dichte zodevorming boven water kunnen watergangen helemaal dichtgroeien. Dit geeft overlast door:

  • Licht en zuurstof kunnen niet meer doordringen in het water, waardoor ondergedoken waterplanten en fauna afsterven.
  • Verdringen van inheemse plantensoorten in de oeverzone.
  • Remmende werking op de aan- en afvoer van water waardoor de kans op wateroverlast toeneemt.
  • Financiële consequenties: invasieve exotische oever- en waterplanten zijn over het algemeen moeilijk, en alleen tegen hoge kosten te bestrijden.

In diepere wateren groeit de plant de waterkolom niet helemaal dicht en is er een minder groot risico voor verdringing van inheemse soorten. De verspreiding door fragmentatie van Watercrassula is het grootste risico. Als er kleine delen achterblijven of met de stroom wegdrijven, kunnen nieuwe besmettingen ontstaat. Door fragmentatie is ook het risico op herbesmetting van geschoonde oevers groot.

Preventie - Hoe voorkom je verdere verspreiding?

Door preventieve maatregelen moet voorkomen worden dat er nieuwe haarden van Watercrassula ontstaan. Daarom is het belangrijk om zorgvuldig te werken en machines maar ook schoenzolen goed te reinigen om verdere verspreiding te voorkomen. Belangrijk is om gebieden af te sluiten om zo verdere verspreiding door betreding te voorkomen. Ook na onderhoudswerkzaamheden van watergangen waar Watercrassula voorkomt, de machines goed reinigen om andere watergangen niet te besmetten.

Particulieren worden opgeroepen om geen overtollige waterplanten in oppervlaktewater te dumpen. Kleine fragmenten van Watercrassula kunnen gemakkelijk weer uitgroeien tot nieuwe haarden en het wateroppervlak volledig bedekken met alle negatieve gevolgen voor de natuur, maar ook voor de waterkwaliteit en veiligheid. Heeft u te veel waterplanten in uw vijver of aquarium? Gooi ze dan in uw groencontainer.

Gooi geen exoot in de sloot!

Gooi geen exoot in de sloot!

Beheersing en bestrijding - Welke methoden zijn er?

Bij beheersing en bestrijding van Watercrassula is fragmentatie een groot risico voor verdere verspreiding. Als er kleine delen achterblijven of met het water wegdrijven, kunnen nieuwe haarden ontstaan. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig te werken en materieel en schoeisel zorgvuldig te reinigen. Ook is het belangrijk om regelmatig te monitoren op hergroei. Een optie is om een afgegraven deel een jaar lang af te dekken met lichtdoek om hergroei van resten te voorkomen. 

Methode Effectiviteit Resultaat
Afgraven De eerste resultaten van het grootschalig afgraven zijn positief. Wel moet er zorgvuldig gewerkt worden om verspreiding te voorkomen. Belangrijk is om na het jaren meerdere jaren te monitoren om eventuele hergroei gelijk aan te pakken. Bestrijding
Natuurlijke concurrentie Gedeeltelijk weghalen zodat de inheemse soorten blijven staan en verder kunnen groeien, dit is nog in de pilotfase. De eerste resultaten zijn dat de Watercrassula de inheemse soorten niet verder verdringt. Beheersing
Handmatig verwijderen, afplaggen, heet water, afdekken Geschikt voor het reduceren van de biomassa, maar moet regelmatig worden herhaald. De Watercrassula blijft terugkomen. Beheersing
Heet water Hoge, maar slechts tijdelijke sterfte van watercrassula. Kenmerkende soorten van voedsel-arme vennen keren niet terug vanwege het vermestende en verstikkend effect van de achtergebleven plantenresten. Beheersing
Zout water Het onder water zetten van een duinpan met Watercrassula met zeewater bleek geen effect te hebben. Geen effect

Voorbeeldprojecten

Onderstaande voorbeeldprojecten geven de ervaringen weer zoals opgesteld door de betrokken partijen. Wilt u ook een voorbeeldproject aanleveren, download dan hier het invulformulier.

Download het invulformulier


Klik op het project voor meer informatie

Wet & Regelgeving - Welke regels zijn van toepassing?

Watercrassula staat niet op de Unielijst van invasieve exoten. Dat betekent dat er geen wettelijke plicht is deze soort te bestrijden, maar dat neemt niet weg dat terreinbeheerders al wel bezig zijn met het nemen van maatregelen om schade en overlast zoveel mogelijk te beperken.

Minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft naar aanleiding van de motie van de leden Moorlag (PvdA) en Weverling (VVD) om de verkoop van watercrassula zo spoedig mogelijk te verbieden besloten watercrassula als soort voor te dragen bij de Europese Commissie voor plaatsing op de Europese Unielijst voor zorgwekkende invasieve uitheemse soorten (Kamerstuk 33 576, nr. 214, 5 februari 2021). De minister kiest hiermee voor een Europees handelsverbod en niet voor een nationaal verkoopverbod. Wel gaat ze met de branche in gesprek over de vraag of zij de verkoop van watercrassula vrijwillig willen staken. 

Waar vind ik meer informatie?

Meer publicaties over Watercrassula

Leadfoto: Waterschap Hunze en Aa's

Gepubliceerd 4 februari 2021